|
هه‌ورامان هانه‌به‌رچه‌م روزنه‌ای به زیبایی‌های اورامان
| ||
|
منوی اصلی
نویسندگان لینک دوستان
پیوندهای روزانه |
هەورامان نیوز(ئاگادریێوە جە (هەورامان نیوزیوە) ئاگاداریێوە جە (هەورامان نیوزیوە) وێبسایدو هەورامان نیوزی ماڵپەڕێوە فەرهەنگی گردی تایبەتا بەهورامانی، مەبەستمانە چێگەوە بە شێوێوە ئارۆیانە جەڕاو ماڵپەڕێوە ئەلکترۆنیو و تۆڕەکۆمڵایەتیەکاوە جاریًوە تەر فەرهەنگ و ڕەسەن و هەورامانی وێنا کەرمێوە. هەورامان نیوز..بە پەنج زوانی پەخش بۆوە هەورامی سۆرانی فارسی عەرەبی ئینگلیزی چی ساتەوە کە کەرۆ ۱۲ /۱۰ /۲۰۱۹ وە پەخشو ئەزمونی (test) دەس پەنەکەرۆ پی نام و نشانە سەردانما کەردی : https://hawramannews.net https://hawramannews.com چەنی ئینەیچە وەر و ئانەی فرەو خەڵکی مۆبایل بەکاربەرا پەی ئاسانکاری ئەپڵیکەیشنو (android) و ئاى ئۆ ئێس (ios) ما وەش کەردەن پی نام و نیشانا https://play.google.com/store/apps/details?id=com.zagrosdev.hawramannews https://apps.apple.com/us/app/hawramannews/id1479892221?ls=1 پەی ئانەیە تاومێ بەردەوامی بیمی و خزمەتی زیاتەر کەرمىً چەمەڕوان و سەرنجەکاتا کەرمی . چەمەڕێتانمێ طبقه بندی: فرهنگی و هنری، اجتماعی، ادبیات/شعر، اخبار، تاریخ، زوانی ههورامی، جفرافیا، شهرها و روستاهای هورامان، ئه‌مین حاجی زەڵمی، برچسب ها:هه‌ورامان‌هانه‌به‌رچه‌م-کتابخانه‌هورامان،یانه‌وکتێبووهه‌ورامانی-هه‌ورامان-هۆرامان-اورامان-اورامانات-دزآور(زاوه‌ر)-لهون-تخت-ژاورود-پاوه-نوسودـ نودشه (نۆتشه)زرده-پریان-رێژاو(ریجاب)-شریف‌آباد-زاغه-کندوله-گەورەجوـ ته‌وێڵێ-بیاره-ساور-نودیجه-هه‌ڵه‌بجه-خۆرماڵ-مریوان-سروآباد-کرمانشاه-کردستان-دالانی زاوەرـ سنندج-چهارقلعه‌عبدالملکی(زاغمرز-زینوند-حسین‌آباد-امیرآباد)هورامی های شمال ایران)عکس-شبک-سنجارـ باجلان-کاکه‌یی-یارسان-ساور-نودیجه-زازا-زازاکی-قلعه قروه-چورژی-هومایون موحه‌ممه‌دنژادـ سه‌فه‌ره‌کێ گالیوێری ـ وه‌سیه‌ت په‌ی مه‌زهه‌ری ـ یانەوخەما،هەورامان نیوز(ئاگادریێوە جە (هەورامان نیوزیوە)، نوشته شده در تاریخ یکشنبه 21 مهر 1398
توسط همایون محمدنژاد
ژیوانامەوکاکەئەمین حاجی زەڵمی ساڵەو ۱۹۷٨ جه ئەد٘ابیەی/دەگاوزەڵمی هەورامانوو کوردەسانووعێراقی کارشناسوو کامپیووتەری جه شارووسلێمانی سەردەبیر وساحێب ئێمتیازۆو ڕۆنامەو ژیوای ساحێبوو پەلیانەو www.zheway.com بیەن پەی ماوەو ۷ ساڵێ. ساحێب و بەڕاوەبەرۆ یۆوەمین کاناڵەو هەورامی جە کوردەسانووعێراقی فیلمسازوو یۆوەمین فیلمی دیکوینتاری سەروو کەسایەتی مامۆساسەباح هەورامی بەڕاوبەروو یۆوەمین زەنجیرە فیلموو سەریاڵی هەورامی به نامێ" ئەد٘الێ" بیەن مامۆساو دەبیرستانوو قەڵاو خورماڵی پێشکەشکاروو بەرنامەو هەورامی بە درێژایی۱٥ساڵێ فرەتەر جە۱۰۰ بەرنامێ موستەندێ سەروو هەورامانی ساحێبوو کتێبوو" هەنسکەو هەنگی " فرەتەر جە ۷۰ بابەتێش دلی ڕۆنامە کوردیەکانە چاپی کریەنێ پێسەو: ئاوێنە_هاوڵاتی_خەباتـ کوردستانی نوێ ـ خویندنی لیبراڵ. خورماڵ ـشەفەق نیوز. شارەزا جە تاریخووهەورامانی و کتێبی خەتی تازەش ئامادەو چاپین. ساحێبووئارشیوۆ دەنگ و ڕەنگین سەروو هەورامانی.. ئەنداموو دەسەو ئەرەمەرزنای و سەنتەروو کەلتووری "ژیوا"ین ئەنداموو سەندیکاو ڕۆنامە نویسەکاو کوردسانین. فیلمساز وکارگەردانوو فیلمێ موستەنەد و بەرنامە تەلەفزیونیەکا بیەن جە کەناڵە ماهوارەیەکانە پەخشێ بیێنێ .  طبقه بندی: فرهنگی و هنری، ادبیات/شعر، زوانی ههورامی، اخبار، شهرها و روستاهای هورامان، انتشارات زایەڵە، ئه‌مین حاجی زەڵمی، برچسب ها:هه‌ورامان‌هانه‌به‌رچه‌م-کتابخانه‌هورامان،یانه‌وکتێبووهه‌ورامانی-هه‌ورامان-هۆرامان-اورامان-اورامانات-دزآور(زاوه‌ر)-لهون-تخت-ژاورود-پاوه-نوسودـ نودشه (نۆتشه)زرده-پریان-رێژاو(ریجاب)-شریف‌آباد-زاغه-کندوله-گەورەجوـ ته‌وێڵێ-بیاره-ساور-نودیجه-هه‌ڵه‌بجه-خۆرماڵ-مریوان-سروآباد-کرمانشاه-کردستان-دالانی زاوەرـ سنندج-چهارقلعه‌عبدالملکی(زاغمرز-زینوند-حسین‌آباد-امیرآباد)هورامی های شمال ایران)عکس-شبک-سنجارـ باجلان-کاکه‌یی-یارسان-ساور-نودیجه-زازا-زازاکی-قلعه قروه-چورژی-هومایون موحه‌ممه‌دنژادـ سه‌فه‌ره‌کێ گالیوێری ـ وه‌سیه‌ت په‌ی مه‌زهه‌ری ـ یانەوخەما،ژیوانامەوکاکەئەمین حاجی زەڵمی، نوشته شده در تاریخ سه شنبه 13 آذر 1397
توسط همایون محمدنژاد
ئەژناسنای کتێبەکاو نویسەراو هەورامانی(۱۰)معرفی کتاب های نویسندگان در حوزه های مختلف(۱۰) #گوڵزارووهەورامانی/عەبدوڵڵا حەبیبی #هەواروو عەشقی/مۆمن یەزدانبەخش #هەنسکەو هەنگی/ئەمین حاجی زەڵمی #ئەلف و بای هۆرامی/ئاکۆ مارانی  طبقه بندی: فرهنگی و هنری، ادبیات/شعر، اخبار، زوانی ههورامی، عه‌بدوڵڵا حه‌بیبی، موحەممەدمۆمن یه‌زدانبه‌خش، ئاکۆ مارانی، ئه‌مین حاجی زەڵمی، برچسب ها:هه‌ورامان‌هانه‌به‌رچه‌م-کتابخانه‌هورامان،یانه‌وکتێبووهه‌ورامانی-هه‌ورامان-هۆرامان-اورامان-اورامانات-دزآور(زاوه‌ر)-لهون-تخت-ژاورود-پاوه-نوسودـ نودشه (نۆتشه)زرده-پریان-رێژاو(ریجاب)-شریف‌آباد-زاغه-کندوله-گەورەجوـ ته‌وێڵێ-بیاره-ساور-نودیجه-هه‌ڵه‌بجه-خۆرماڵ-مریوان-سروآباد-کرمانشاه-کردستان-دالانی زاوەرـ سنندج-چهارقلعه‌عبدالملکی(زاغمرز-زینوند-حسین‌آباد-امیرآباد)هورامی های شمال ایران)عکس-شبک-سنجارـ باجلان-کاکه‌یی-یارسان-ساور-نودیجه-زازا-زازاکی-قلعه قروه-چورژی-هومایون موحه‌ممه‌دنژادـ سه‌فه‌ره‌کێ گالیوێری ـ وه‌سیه‌ت په‌ی مه‌زهه‌ری ـ یانەوخەما،ئەژناسنای کتێبەکاو نویسەراو هەورامانی(۱۰)معرفی کتاب های نویسندگان در حوزه های مختلف(۱۰)، نوشته شده در تاریخ سه شنبه 30 مرداد 1397
توسط همایون محمدنژاد
که‌له‌به‌روو شێعرا(3) تا جەفات مگنۆ خیاڵم هەس بە دڵگیری کەروو دڵ نمازۆ ئەر نە من هەر مامەڵەو ژیری کەروو ساڵەهای ساڵ ویرەکێت سەبتوو خیاڵیمنێ ،عەجەب! چارەکێ سەر شی جە هەر چێو هەس بە کەم ویری کەروو وێم دە ساڵێن لاسەرەم چەرمەن خوەم ئامان پەنەش تا سەرەو تۆم دی بە چەرمەی شیوەنوو پیری کەروو گەر چی ساتێ دەنگ و تاوێ ڕەنگەکێتم مێ نە ویر هورزە بۆ من ئیسە تاسەو دەنگ و تەسویری کەروو خاڵەکێت ڕەنگەش پڕێنۆ و قیبلەگاما شێویان کەعبەما با هەر سیاو بۆ عەزموو تەکبیری کەروو چا سەعاتۆ دیمەنت تەئسیروو عەشقیش دان بە دڵ چننێ ساڵێن ئەی عەزیز تەفسیروو تەئسیری کەروو کافرش ماچانێ "سەعدی " زاهێد و سۆفی و مەلا! با بلا ئاۮێ چەنی تۆ حەز بە تەکفیری کەروو #سەعدی_غەریبی قەوڵێوه پیایانە به وێم دانم ئەگەر بەی سەرتاسەروو ئا ڕێتە کەروو گیانم ئەگەر بەی نیمەو شەوە زەنگێنه ئەگەر گاوه نەوینوو زەنگالێ کەروو پۆنه به ویژدانم ئەگەر بەی هەرچن کە گەد٘ایێوە مەبۆ گەوره به زوویی عاڵەم به سەفە چڕانێ به سڵتانم ئەگەر بەی جەرگیم کەروو جەن جەن ئەگەرت مەیلوو کەبابین مەر کێ جە تۆ سەرتەر بۆ به مێمانم ئەگەر بەی؟ سامانه شپرزێوەنە وەش وەش وەروو تل تل لوتفا تۆ تلێ دەینه جە سامانم ئەگەر بەی بەختەم به پەرێشانی لوا نامه کرۆڵێش کێ ماچۆ کە من بەخته پەرێشانم ئەگەر بەی؟ وەختێوە فرەن ساچوو به خەپلێوه به وشکی وەڵڵا به سەرە گنۆنه ڕوەن نانم، ئەگەر بەی... #حافێز_ئەحمەدی قوبگەو دڵێ جە وێمەنە غوربەتێوە پەلێ شانۆ شار حەنناشنە وێڕس وەڵڵا پۆ ڕەقەنوو بلواریەوە غەریبانە تۆوە گێرۆ ئەوجاخ هەڵای. با چێچ نەبی و شێعرە پۆتۆ تاسێ چنۆ با چێچ نەبی و وەروە پۆمۆ وەرم جاڕنۆ با چێچ نەبی و وەڵات وێشرە وێش سەبوورنۆ یاگەپا خۆ قوبگەو دڵێ گێرۆ سەمەر سینەمایچ هەر فیلموو جاڕێ پەشۆکیایی پۆ سانساشۆ پۆ وێمەوە وەروێ قورسە وەرزا پوونۆ دڵ کەنداوەو سەرئاو کەوتەی وزۆ حزوور غۆربەت چەنەش خەیاڵێوە ناڕێک چەنی ڕەوتوو ئاوێ هەر هورلوای و دێوانە لۆژ هەر هورئامای و مەستانە گێڕ هەر شکۆفە و شەڵتانە قڕ جە وێمەنە غوربەتێوەم دەسنیشانا ڕێکوو سڕی خاڵەو شێعرا غوربەتێوە پۆ فوارەو قوڵواردەینە قازان قازان یەخ و قرچە و سەمەرێ شێت وەنەم وارنۆ تۆیچ نەزانی و وێت دەی شێتی تاسێ هەڵای حەوت ئەقلیمەش سەرگەردانین شۆنەو وێشرە!! # ڕه‌ئوف مه‌حموودپوور
ادامه مطلب طبقه بندی: فرهنگی و هنری، ادبیات/شعر، زوانی ههورامی، ده‌گاو زاوه‌ری/روستای دزآور، ڕه‌ئوف مه‌حموودپوور، مه‌هدی ئه‌بری(هه‌ورام)، سابیر عه‌زیزی، حافێز ئه‌حمه‌دی(سەروەش)، حێکمه‌ت موحەممەدی(خه‌میار)، بێهرووز موحەممەدپوور(شارۆ)، په‌رویز بابایی، فه‌رخۆنده شه‌یخی(کاڵێ)، سه‌عدی غەریبی، ئه‌مین حاجی زەڵمی، فەرشید ڕوستەمی، برچسب ها:هه‌ورامان‌هانه‌به‌رچه‌م-کتابخانه‌هورامان،یانه‌وکتێبووهه‌ورامانی-هه‌ورامان-هۆرامان-اورامان-اورامانات-دزآور(زاوه‌ر)-لهون-نوسود-تخت-ژاورود-پاوه-نودشه(نۆتشه)زرده-پریان-رێژاو(ریجاب)-شریف‌آباد-زاغه-کندوله-ته‌وێڵێ-بیاره-ساور-نودیجه-هه‌ڵه‌بجه-خۆرماڵ-مریوان-سروآباد-کرمانشاه-کردستان-دالانی-چهارقلعه‌عبدالملکی(زاغمرز-زینوند-حسین‌آباد-امیرآباد) هورامی های شمال ایران) عکس -شبک(شه‌به‌ک)-سنجار-کاکه‌یی-یارسان-ساور-نودیجه-زازا-زازاکی-قلعه قروه-چورژی-هومایون موحه‌ممه‌دنژاد،سه‌فه‌ره‌کێ گالیوێری،وه‌سیه‌ت په‌ی مه‌زهه‌ری،یانەوخەما،که‌له‌به‌روو شێعرا(3)، نوشته شده در تاریخ دوشنبه 6 شهریور 1396
توسط همایون محمدنژاد
ویه‌رێو سه‌روو ڕه‌وتوو نه‌سر نویسه‌ی جه هه‌ورامانه‌نه /هومایون محه‌مه‌دنژاد هه‌ورامان جه ئه‌ده‌بیات و شێعره‌نه نه‌ک ئیسه؛جه ویه‌رده‌یچ نامێش دیاره‌نه و پێسه‌و هه‌ساریوی جه ئاسمانوو کورده‌وارینه؛ ڕۆشن و دیارده‌و ویر و ژیرله‌یی خه‌ڵکه‌که‌یش بیه‌ن.ئه‌ده‌بیاتی داستانی و نه‌سر نویسه‌ی جه ویه‌رده‌نه به پاو به‌ڵگه‌و دلێ کتێبه‌کا و ڕۆنامه و مه‌جه‌له و گۆڤاره‌کا؛ نویسه‌ما بیه‌ن په‌ی نموونه‌ی :ئێمه (به سه‌نه‌د) نزیک به 60 ساڵا چیه‌و وه‌ڵته‌ری نه‌سری ههورامی و ڕێک و پێکما بیه‌ن. ئه‌ڵبه‌ته موازۆ ئانه‌یچه واچوو که شکه‌ش نیه‌نه چنه که وه‌ڵته‌ر چانه‌یچه بیه‌نما، به‌ڵام به داخه‌وه جارێو سه‌نه‌دێوما نیا ده‌سه‌وه. به‌ڵام ئانه که من خزمه‌تتانه عه‌رز که‌روو ئینه‌نه: جه ساڵه‌کاو 1338 کۆچی ڕۆجیاری تا 1340 جه تارانه‌نه حه‌فته‌نامێو چاپ بیه‌ن به نامۆ "کوردستان"ی و چا حه‌فته‌نامه‌نه لاپه‌ڕێوش به نامۆ "به‌شی ههورامی" بیه‌ن و چا لاپه‌ڕه‌نه هه‌واڵه‌کێ ڕۆی به زوانی ههورامی نویسیه‌ینێ که من چێگه‌نه په‌لێو چا حه‌فته‌نامه‌یه منیه‌وره. موازۆ پانه‌یچه ئیشاره که‌روو که جیا جه ئا لاپه‌ڕه‌یه که نه‌سری ههورامی بیه‌ن فره‌ته‌روو دلێگێروو حه‌فته‌نامه‌که‌ی شێعرێ هه‌رامیێنێ و باس سه‌روو شاعێره هه‌ورامیه‌کان و دیوانوو فره‌و شاعێره‌کا (هه‌ر حه‌فتێو شێعرێوه) چاگه چاپ کریان که په‌ی نموونه‌ی متاڤۆ به دیوانوو میرزا عه‌بدولقادر پاوه‌یی، دیوانوو مه‌ڵڵا په‌ریشانی، دیوانوو سه‌یدی و دیوانوو مه‌وله‌وی و .... و هه‌ر پاسه داستانه شێعرێ پێسه‌و "شیرین و فه‌رهاد" و ... جه هه‌ر شمارێوشه‌نه به‌شێوشا چاپ کریان.( ده‌سوه‌شی په‌ی کاکه عه‌بدوڵڵا حه‌بیبی) ئینه‌یچه به‌شێو جه په‌لوو نه‌سری ههورامی که باسوو وه‌ڵاته‌کاو ئێران وپاکستانی که‌رۆ.  یۆته‌ر جه کتێبه‌کا که جه کوردسانوو عێراقینه وه‌ڵا بیه‌نه‌و ؛کتێبوو "نوورۆ به‌سه‌ری" نویسه‌و مامۆساو هانی دنی بیه‌ن که چاگه‌نه جه باره‌و باسێ دینیێ وکه‌سایه‌تیێ پێسه‌و پیرشالیاری ههورامی و شێخ شه‌هابه‌دینی زاوه‌ری به وردی و ڕێک و پێک باس کریان. گۆڤاره‌کاو "هۆرامان"ی جه هه‌رمانه‌کاو کاکه نێعمان فایق و کاکه شوان مووسازاده جه شاروو سلێمانی و "ده‌لاقه" ئه‌نجۆمه‌نوو مامۆسابێسارانی و لاپه‌لوو نویسه‌کاوئه‌نجۆمه‌نوو ڕۆجیاری ومه‌جه‌له‌و ته‌مام ههورامی "وانیار"ی جه لاو زانشتگاو کوردسانی جه شاروو سنه‌ی به ئه‌رکوو مه‌رحووم مامۆسا هه‌یاسی و مسیاره‌کاو زانشتگای.. ئه‌ده‌بیات تایبه‌ت شێعره نیه‌نه؛ئانه‌یچه واچمێ ئێمه جه نه‌سره‌نه که‌مته‌ر خه‌مێ بیێنمێ؛ئاواتم ئانه‌نه نه‌سریچنه هه‌نگام ولاقۆرێ عالێ هۆرگێرمێ هه‌رچن به ره‌یه‌و ئێمه ئی چن ساڵه به ئه‌ندازه‌و 50ساڵا هه‌رمانه کریه‌ینه ده‌سوو گردیشا ماچ که‌روو. ڕه‌وتوو نه‌سر نویسه‌ی به مه‌رگوو مه‌رحووم محه‌مه‌دی مسته‌فازاده فره‌ته‌ر بی وجم وجووڵیوی فه‌رهه‌نگی و ئه‌ده‌بی هۆرخێزیا که بێ وێنه بێ.. هه‌رمانه‌و کتێبه‌کاو:مه‌رحووم محه‌مه‌دی مسته‌فازاده- مه‌رحووم باقی سه‌فاری-کوورش ئه‌مینی-هومایون محه‌مه‌دنژاد-ئۆمید حه‌بیبی-فه‌رشید شه‌ریفی-سوبحان ئه‌مینی-ڕه‌ئوف مه‌حموودپوور-نه‌شمیل مه‌حموودی-فه‌تحوڵڵا ڕه‌زایی و.... که به ئاوه‌ز یانه‌و کتێبوو هه‌ورامانیشا ڕازناوه و تاواناشا نه‌سری ههورامی ئاویاری که‌را.
ادامه مطلب طبقه بندی: فرهنگی و هنری، اجتماعی، ادبیات/شعر، تاریخ، اخبار، جفرافیا، زوانی ههورامی، ده‌گاو زاوه‌ری/روستای دزآور، آموزشی، تصاویرومناظرطبیعی وتاریخی، نوشتارهای همایون محمدنژاد، سه‌فه‌ره‌کێ گالیوێری، نویسندگان نثرنویس هورامان، هومایون موحەممەدنژاد، ئێبراهیم شه‌مس، ڕه‌ئوف مه‌حموودپوور، کوورش ئه‌مینی، عه‌بدوڵڵا حه‌بیبی، موحەممەد موسته‌فازاده، مامۆساهه‌یاس غه‌ریبی، ئۆمید حه‌بیبی، سوبحان ئه‌مینی، حافێز ئه‌حمه‌دی(سەروەش)، فاتێح ڕه‌حیمی، فه‌تحوڵڵا ڕه‌زایی، عه‌دنان مورادی، فه‌ریبا ئێسماعیلی، مێهران ئه‌حمه‌دی، فه‌رشید شه‌ریفی، مامۆسامەڵڵاموستەفا بێسارانی، شێخ شه‌هابه‌دین زاوه‌ری، نه‌عمان فائق تۆفێق(هاوار)، فه‌ریبورز موسازاده، جه‌مال حه‌بیبه‌ڵڵا(بێدار)، باقی سه‌فاری، هۆشیار تەمجید، میرزا عەبدولقاد٘ری پاوەیی، مامۆساسەیدی هەورامی، نه‌شمیل مه‌حموودی، مه‌حموود قادری(وانیار)، مەهین کەریمی، فەرشاد ئەداک(په‌‌شێوژیواری)، سەلام ئەحمەدی، ئێبراھیم حاجی زەڵمی، ئه‌مین حاجی زەڵمی، شۆرش عه‌زیزی/"ئاوات"دیارکهن، برچسب ها:هورامان هه‌ورامان‌هانه‌به‌رچه‌م-کتابخانه هورامان؛یانه‌وکتێبووهه‌ورامانی-هه‌ورامان-هۆرامان-اورامان-اورامانات-دزآور(زاوه‌ر)-لهون-نوسود-هورامان تخت ژاورود-پاوه-نودشه(نۆتشه)زرده-پریان-رێژاو(ریجاب)-کندوله-ته‌وێڵه(طویله)-بیاره-ساور-نودیجه-حلبچه(هه‌له‌بجه)-خۆرماڵ مریوان-سروآباد-کرمانشاه-کردستان-دالانی-ایلام-کامیاران-روانسر-جوانرود-چهارقلعه‌عبدالملکی(زاغمرز-زینوند-حسین‌آباد-امیرآباد هورامی های شمال ایران)-عکس-شبک(شه‌به‌ک)-سنجار- کاکه‌یی-یارسان-ساور-نودیجه-زازا-زازاکی)-قلعه قروه-چورژی-هانه‌به‌رچه‌م-هۆمایون محه‌مه‌دنژاد،وه‌سیه‌ت په‌ی مه‌زهه‌ری،سه‌فه‌ره‌کێ گالیوێری،ویه‌رێو سه‌روو ڕه‌وتوو نه‌سر نویسه‌ی جه هه‌ورامانه‌نه /هومایون محه‌مه‌دنژاد، نوشته شده در تاریخ دوشنبه 29 آذر 1395
توسط همایون محمدنژاد
 حەزکەرو
ئەوەڵو بابەتەکەیم پینەیە دەسپەنەکەرو: ئامانجی ئەوەڵین جە ڕازوانی و
نیایرەی ئەلف و بای پەی زوانی، پارێزنای زوانین ، بەمانا لانەداین جە
چوارچێوەو دەستورو زوان و نویستەین پا زوانیە) چێگەنە حەزکەرو باسەکەیم
پانەیە دەسپەنەکەرو کە چێوێوە دور جە ھیچ بنەماێوە زانستی ئامانوەرۆ کە
زیادکەردەی پیتی ھەورامینێ ئادیچی بە دووی جۆرێ ئامێنی کە یوشا (٥) پیت و
یوتەرشا(٧) پیتینێ. ئینەیچە خەریکا جەحاڵەتی بەرمشۆو بۆ بەدیاردێوە
خەتەرناک سەرو ھەورامی. چوون وەڵێ ئانەیە گێڵاوە پەی ھیچ بنەمایێوە زانستی و
زوانەوانی تەنیا پەشت بەستەی بە جۆرێ قسەکەردەی ناوچەیی (ئەلەفۆن نیایرە
جیای فۆنیمی) ھورئێستێنێ بە نیایرەی ئی پیتا.. من گەرەکما چێنە بواچو وەڵی
ئانەینە قسێ سەرو ئینیشا کەرمێ مشیوم بزانمی ئی چەمکی چێشێنێ؟ ماناشا
چیشەنە؟ ئانییچە (زووان, ڕازوان, فۆنەتیک, فۆنیم، ئەلەفۆن) فرە بەکوڵی
باسشا کەرمی
زوان: پەی وێش ڕیسایێوەن ، ئانە بەدەر چانەیە پێسە پردیێوە پەی یاونای بەیۆی ویرو یاواینەی ئینسانەکا دماجور بەبەشێ جە شوناسی مێ ئەژمار.. پێسە واتما کرد زوانیوەیچ دەستوری تایبەت و وێش ھەنش. دەست بەردەی پەی زوانی بە زانستی بۆ نەک حەماسەت و ویرکەردەیوەی ناوچەییانە. ڕازوان:چوارچێوێوەن پەی زوانی زوانەوانەکێ کەشفش کەراو منویساش, ئادیچ پا راو شۆنە زوانەوانیا کەپەی زوانی بەکارمەیا، پەوکای ھەرکەس پسپۆرو زوانی نەبۆ پێسەن ھەڕ بنەو دارەڕایرە بدۆ نەک سەرو پاسارا، و تەنیا زەرەر مدۆ. فۆنەتیک: زانستێوەن سەرودەنگ سازی قسێش ھەنێ ، ئاکەسێ ئەگەر جەفۆنۆتیکی مەزانۆ، خاس ئانەنەنە ھەروێشۆ نێ پەی گردەنگێ ھێمایێ و کیبۆردێ بنیۆرە. فۆنیم : وچکلتەرین یەکەو دەنگین و زوانەوانەکێ ھور ئێستێنە ھێمێشاپەی نیێنێرە پا ھێمایاچە مواچا پیت. چونکە ئەگەر ماناو یاگێش دلێ ووشەینە کاریگەریش مشیۆم بۆ، ئینجا تاویۆ بۆ ساعیب و ھێمای و پیتی.. پەوکای تەپڵدای وەنەی بەلەمێن و سەرەزەنگۆڵ وێ ڕنیەیا ھەروێتۆ بەی بێ ئانەیە دەنگێ یاگی فۆنیمی نەگیرۆ بەی تۆ پیتیش پەی بنیەیرەو دمایی گنێ فشەکەردەی ئیتر گوایا خزمەتت کەردەن.. نمونەو فۆنیمیچ (ل-ڵا ، ر-ڕ) نمونەش (کەل-کەڵا و کەر-کەڕ) چیگەنە ئیمە سەرنجە مدەیمی سەروو ئا پیتا, جەڕو زوانەوانینە تەمامێنێ یان تەنیا ئانەنە مەزانا فەرق و بەین و (فۆنیم و ئەلەفۆن) ی چیشا!! ئادی چیششا کەردن بە پێوەر پەی ئی پیتا؟ وەختێوە تاووی ھیمایێوە پەی پیتێوە بنیەییرە کە ماناو ووشەکی وارۆ پیسە ئینیشا کە کوردینە کریێنێ. پیت و (ب)............(پ) کە ئینە دەنگو ماناو وشەکی وارۆ پیسە (بار.......پار) پیت و (ج) ............(چ) کە ئینە دەنگو ماناو وشەکی وارۆ پیسە (جەم .....چەم) پیت و (ز)..............(ژ) کە ئینە دەنگو ماناو وشەکی وارۆ پیسە (زیان.....ژیان) پیت و (ل).............(ڵ) کە ئینە دەنگو ماناو وشەکی وارۆ پیسە (کەل......کەڵا) پیت و (ر).............(ڕ) کە ئینە دەنگو ماناو وشەکی وارۆ پیسە (کەر......کەڕ)
بەڵام تۆ چێشکەری چانەیە ھەروێشۆ بنەماو پیتەو (د) مەزانۆو ، بارو ئەلەفۆنی و فۆنیمیش ھەن بێ ئانەیە ئی یاسایە یاوۆنە مێ (د) یەرەنوقتە منیۆرە گوایە ئینە ھەورامینە ھەن.!! نمونە بینین ..... ببینە ..... ھەورامی ( دیای ...... بدیە ) چێگەنە ئا برادەرێ فەرماوا مشیوم سەرو (د) بدەیەکەیوە ٣ نوختی کەری چوون ھەورامی پیتە دالەکەی سوونۆ چونکە پەشتیشۆ پیتەی ڤاوڵە مێ گەرنا گنۆ وەڵێ ھەرگیز مەسوویۆ !!!!!!!!!! پەوکای ئینە بەراسی داماگی ھەورامی و داماگی زوانەوانیشا.یان ئانەنە نەزانەکێ چوەو کەوتەی وەڵێ خەڵکیشا گیرتەن دەسۆو زاناکێچش بێدەنگێ بینی یان سنیێنێ. تاتە+ (جێناوی لکاو ( .م.ت)= تاتەم..تاتەت,,بەڵام بەعزێ ھەرجەوێشاوە منویسا (تاتەو..یان دالەکەی یەری نوقتێش ووزاسەر) ئاخر ئانە ئەلف وباو زوانەوانی بزانۆ ئی نامەغقولیەتەیە موینۆ. دیارە ناوچێ ھەورامانی کێشەو ئیدغامی (لکناو سونای پیتە بزوینەکا یان پیتە کونسنانتەکاو پاڵو ڤاوڵەکا توشوسونایشا کەرا، نمونەو (ەو) یەکسەر جاناوچەو ھەورامانینە بۆ بە (ۆ) یان(ەی) بۆ بە (ێ) ..نمونە: بەیدێ...بێدێ...وەیوە= وێوە.. حەوت= حۆت..کەوت= کۆت..چەوت..چۆت..صەوت= صۆت..........ھەتادمایی راسا بەھەورامی زەمەنێوەن نەنویسیان یان ئانیچە کە نویستەنشا فرەکەمیبینی وەرو ئانەیە چیگەنە تەنیا ئێمە شیعری چند شاعیرێوەما ھەنێ کە فرەکۆنێنێ و ئادیچێ ھیچ جۆرە پیتێوەشا پەی زیاد نەکریان , پەی نمونەی ( بێسارانی , صەیدی ,مەلاحەسەن و دزڵیێ , خانای قوبادی ....ھتد) ئینە چند نمونێوە کەمێنێ کە ئێمە چێگەنە باسما کەردێ کە مشێوم ئانەیە بزانمێ ئەسڵو وشەکێ کامینە چند ناوچێوە ئا پیتا وەراو یان سووناشا سەرو زوانیوە پێسە ئانمونا واتما، پەوکای چەنی کریۆ چیگەنە ئێمە پیتێوە بنویسمێ کە جە ئەسڵنە وێش بە چێوێوەتەر ھەنە . جە ڕازواننە ئەگەر تەماشە کەرمێ , نمونی فرێما ھەنێ دلی زوانەکای تەرێ دونیاینە . گردو وڵاتو (میصر) ی بە (گ) قسی کەرۆ . بەڵام گردو زوانی عەرەبینە پیتەو (گ) نیەنەو مەنویساش , فارس گردو فارسی ماچۆ(ئاغا) بەڵام گردو کتیابو زوانی فارسیچ گیڵە (اقا) زیاتەر مەویزیوە . ئەی خەیرا دلی ھەورامینە ویتاوە پیتیتا تاشتینێ و بێئانەیە بزاندی جە ڕو زوانە وانیوە گیڵۆوە پەی چێشی ؟؟ ئیمە ڕازوانەنە یاسایەما ھەنێ مشیۆم سەرو ئایاسایا پیتی بنویسیا . مەکریو گرد کەس پەی ویش پیوی بنویسو بی ئانەیە یاساش بو پیسە جە زوانی کوردیەنە ھەن : ھات ......ھاتەوە .. ھەورامی ئاما ....... ئاماوە چیگەنە ئەگەر بەھەورامی قسیچ کەری ھەرماچی ئاماوە. نەک ئاماۆ یان ئاماڤۆ..یان ئانەیە کەئیسە پاکیبۆردەیە منویسیۆ. خۆ سورانیەنە ( ھاتگۆ..ھاتگەسۆ..ھاتەوانێ..ھاتۆ..بەڵام زانەوانیەنە= ھات+ەوە (قەدی کار+ نیشانەی تەواوی بۆ رابردوو= ھاتەوە..) ئادێ ژیرینێ پەی وێشا ناوچەییشا فرە دان بەڵام ئێمە وەرێسەی یەکلانە کەرمێوە دوەلانە...ھەورامی ماچۆ ئاکەسە کەسەن ئەلفێوەش وەسەن. تەنیا ئانەی ماچمێ و خاسش مەکەردی با خراپ نەبۆ. طبقه بندی: فرهنگی و هنری، اجتماعی، تاریخ، ادبیات/شعر، جفرافیا، اخبار، آموزشی، ئه‌مین حاجی زەڵمی، برچسب ها:ئه‌مین حاجی زەڵمی،هورامان هه‌ورامان‌هانه‌به‌رچه‌م-کتابخانه هورامان؛یانه‌وکتێبووهه‌ورامانی-هه‌ورامان-هۆرامان-اورامان اورامانات-دزآور(زاوه‌ر)-لهون-نوسود-هورامان تخت ژاورود-پاوه-نودشه(نۆتشه)-رێژاو(ریجاب)-کندوله-ته‌وێڵه(طویله)-بیاره-ساور-نودیجه-حلبچه(هه‌له‌بجه)-خۆرماڵ مریوان-سروآباد-کرمانشاه-کردستان-دالانی-ایلام-کامیاران-روانسر-جوانرود-چهارقلعه‌عبدالملکی(زاغمرز-زینوند-حسین‌آباد-امیرآباد) هورامی های شمال ایران)-عکس-شبک(شه‌به‌ک)-سنجار- کاکه‌یی-یارسان-ساور-نودیجه-زازا-زازاکی)-قلعه قروه-چورژی-هانه‌به‌رچه‌م-هۆمایون محه‌مه‌دنژاد،سه‌فه‌ره‌کێ گالیوێری،همایون محمدنژاد،سفرهای گالیوربه هورامی،خەموو زوانی ھەورامی بەینو(کیبۆردی ھەورامی و ڕازوانینە)،زەڵم، نوشته شده در تاریخ شنبه 5 مهر 1393
توسط همایون محمدنژاد
|
درباره وبلاگ
آرشیو مطالب
آخرین مطالب
موضوعات
آهنگ زمینه |
