|
هه‌ورامان هانه‌به‌رچه‌م روزنه‌ای به زیبایی‌های هورامان
| ||
|
منوی اصلی
نویسندگان لینک دوستان
پیوندهای روزانه |
سووره‌تجه‌له‌سه‌و یه‌که‌مین ئه‌ره‌نیشته‌و کومیته‌و تایبه‌تکاروو (ته‌خه‌سۆسی) ئه‌ره‌نیاو کتێبوو "وانه‌ی ههورامی" شۆنۆ چن جار ئه‌ره‌نیشته‌و کومیته‌و ئاماده‌کاری ئه‌ره‌نیاو کتێبوو "وانه‌ی ههورامی" و به پاو ڕاچنه‌و (ته‌سمیم) ئه کومیته‌یه؛ کومیتێوی 13 که‌سی که واره‌نه نامه‌کێشا مه‌ی به نامۆ کومیته‌و تایبه‌تکاروو (ته‌خه‌سۆسی) ئه‌ره‌نیاو کتێبوو "وانه‌ی ههورامی" هۆرچنیه‌ی. هه‌ر دیسان پاو ئاگاداری کومیته‌و ئاماده‌کاری، یه‌که‌م ئه‌ره‌نیشته‌و ئا کومیته‌یه ڕاکه‌وتوو ڕۆ یانزه‌و مانگۆ سه‌وزه وه‌هاره‌و ساڵۆ 1394ی کۆچی ڕۆجیاری (11/02/1394) شاروو مه‌ریوانیه‌نه‌و و پی شێوه که واره‌نه مه‌ی لوا ڕاوه. چی ئه‌ره‌نیشته‌نه سه‌روو ڕانویسی یۆگیری ههورامی باسێوی فره، هه‌م سه‌روو ساختار (ده‌ستوور) و هه‌م وه‌رچه‌موو زوانشناسیه‌وه کریا که ئه‌ره‌چکیا و ئاکاموو ئا باس و بابه‌تیه پی شێوه که واره‌نه مه‌ی گنۆ وه‌رچه‌م: ادامه مطلب طبقه بندی: فرهنگی و هنری، اجتماعی، تاریخ، ادبیات/شعر، جفرافیا، اخبار، آموزشی، زوانی ههورامی، دینی ومذهبی، هومایون موحەممەدنژاد، کوورش ئه‌مینی، ژیارسڵامه‌تیان، عه‌بدوڵڵا حه‌بیبی، ئێحسان ئه‌تابه‌ک، سوبحان ئه‌مینی، فاتێح ڕه‌حیمی، موحەممەدشه‌ریف عه‌لی ره‌مایی، عه‌لی ئه‌دوای(هاوار ههورامی) ، موحەممەد سالاری، تالێب ئه‌داک، فه‌تحوڵڵا ڕه‌زایی، بێهزاد کەریمی، مه‌نسوور ره‌حمانی، مه‌هدی سه‌نه‌نده‌جی(هه‌وار)، سه‌باح جه‌باری، برچسب ها:هورامان هه‌ورامان‌هانه‌به‌رچه‌م-کتابخانه هورامان؛یانه‌وکتێبووهه‌ورامانی-هه‌ورامان-هۆرامان-اورامان-اورامانات-دزآور(زاوه‌ر)-لهون-نوسود-هورامان تخت ژاورود-پاوه-نودشه(نۆتشه)زرده-پریان-رێژاو(ریجاب)-کندوله-ته‌وێڵه(طویله)-بیاره-ساور-نودیجه-حلبچه(هه‌له‌بجه)-خۆرماڵ مریوان-سروآباد-کرمانشاه-کردستان-دالانی-ایلام-کامیاران-روانسر-جوانرود-چهارقلعه‌عبدالملکی(زاغمرز-زینوند-حسین‌آباد-امیرآباد هورامی های شمال ایران)-عکس-شبک(شه‌به‌ک)-سنجار- کاکه‌یی-یارسان-ساور-نودیجه-زازا-زازاکی)-قلعه قروه-چورژی-هانه‌به‌رچه‌م-هۆمایون محه‌مه‌دنژاد،وه‌سیه‌ت په‌ی مه‌زهه‌ری،سه‌فه‌ره‌کێ گالیوێری،وانه‌ی ههورامی و ئه‌ره‌نیشته‌و یه‌که‌می(1)، نوشته شده در تاریخ سه شنبه 29 اردیبهشت 1394
توسط همایون محمدنژاد
همایش ملی هورامان؛بامحوریت (انسان،طبیعت،زندگی)در10اردیبهشت1394درسنندج باشکوه فراوان برگزار شد  به گزارش وبلاگ فرهنگی،ادبی،تاریخی هه‌ورامان هانه‌به‌رچه‌م همایش ملی هورامان؛بامحوریت(انسان، طبیعت،زندگی)در10اردیبهشت1394درسنندج باشکوه فراوان برگزار شد. دراین
همایش یک روزه که درتالار مولوی دانشگاه کردستان شهرسنندج
برگزارشد؛حضوراساتید و ادیبان و مورخان و فرهیختگان و نویسندگان از هورامان و
کردستان و اقصی نقاط کشور و درسطح ملی؛برغنای این همایش دوچندان افزوده
شده بود.
باتوجه به اینکه روستاهای(هورامان تخت،پالنگان،ژیوار)درمرحله مقدمات اولیه ثبت جهانی یونسکو قراردارند؛بابرگزاری شایسته و با بارعلمی این همایش
درسطح ملی نکات برجسته و موردپژوهش محققان و نویسندگان برای تکمیل پرونده ثبت هورامان درسازمان جهانی یونسکو مشخص شده؛امیداست که درآینده نزدیک محقق شود. ازنکات برجسته همایش معرفی هورامان باتمام ویژگی های زبانی،فرهنگی،طبیعی،تاریخی آن؛از زبان اساتید مشهور ایران,به خصوص دکترمحمدعلی سلطانی که بامعرفی هورامی به عنوان زبان ریشه دارمنطقه کردستان ؛سخنرانی جذاب و تاریخی داشتند که مورد استقبال وتشویق حضاردرهمایش قرارگرفت؛دراین راستا هم دکتراسماعیل شمس مدیر بخش کردشناسی مرکز پژوهش های ایرانی و اسلامی(دایره المعارف بزرگ اسلامی) هم درارتباط با زبان وتاریخ هورامان به ایرادسخن پرداختند.    ازراست به ترتیب : آقای محمدشریف علی رمایی -دکتر محمدعلی سلطانی-همایون محمدنژاد منبع عکس های پایین:باتشکر ازآقای مظفرولدبیگی پایگاه خبری نوریاو            مفاخرهورامان معرفی شده درهمایش ملی هورامان: ملااحمد نظیری،عثمان هورامی،محمدشریف علیرمایی و مهدی سنندجی  ادامه مطلب طبقه بندی: فرهنگی و هنری، اجتماعی، تاریخ، ادبیات/شعر، جفرافیا، اخبار، آموزشی، تصاویرومناظرطبیعی وتاریخی، زوانی ههورامی، دینی ومذهبی، شهرها و روستاهای هورامان، هومایون موحەممەدنژاد، ئێبراهیم شه‌مس، کوورش ئه‌مینی، ڕه‌ئوف مه‌حموودپوور، کوورش یوسفی(ئاریا)، ئێحسان ئه‌تابه‌ک، موحەممەدره‌شید ئه‌مینی، موحەممەدشه‌ریف عه‌لی ره‌مایی، موحەممەد فه‌هیم، بورهان ئه‌خته‌ر(هورامی)، پیرشالیارهه‌ورامی، مامۆساعوسمان ههورامی، په‌رویز ڕوسته‌می، مه‌ڵڵائه‌حمه‌د نه‌زیری، مۆدرێک که‌ریمی، مامۆسامۆمن نووری، فه‌ریبا ئێسماعیلی، فه‌رزاد مه‌هدی‌نیا(فه‌رزاد ژیواری)، دوکتورئێسماعیل شه‌مس، یه‌حیا سه‌مه‌دی، مه‌نسوور ره‌حمانی، مه‌هدی سه‌نه‌نده‌جی(هه‌وار)، که‌لسووم عوسمان‌پوور، جه‌لال حسه‌ینی، دوکتورحێسام مه‌لکی، برچسب ها:هورامان هه‌ورامان‌هانه‌به‌رچه‌م-کتابخانه هورامان؛یانه‌وکتێبووهه‌ورامانی-هه‌ورامان-هۆرامان-اورامان اورامانات-دزآور(زاوه‌ر)-لهون-نوسود-هورامان تخت ژاورود-پاوه-نودشه(نۆتشه)-رێژاو(ریجاب)-کندوله-ته‌وێڵه(طویله)-بیاره-ساور-نودیجه-حلبچه(هه‌له‌بجه)-خۆرماڵ مریوان-سروآباد-کرمانشاه-کردستان-دالانی-ایلام-کامیاران-روانسر-جوانرود-چهارقلعه‌عبدالملکی(زاغمرز-زینوند-حسین‌آباد-امیرآباد) هورامی های شمال ایران)-عکس-شبک(شه‌به‌ک)-سنجار- کاکه‌یی-یارسان-ساور-نودیجه-زازا-زازاکی)-قلعه قروه-چورژی-هانه‌به‌رچه‌م-هۆمایون محه‌مه‌دنژاد،وه‌سیه‌ت په‌ی مه‌زهه‌ری،سه‌فه‌ره‌کێ گالیوێری، دنبالک ها: خبرگزاری کردپرس، اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی وگردشگری استان کردستان، وبسایت زریوارخبر، پایگاه خبری نوریاو، نوشته شده در تاریخ جمعه 11 اردیبهشت 1394
توسط همایون محمدنژاد
کتێبه‌کاو نویسه‌را نه‌سرنویسێ هه‌ورامانی کتابهای نویسندگان نثرنویس هورامان     زوانی هۆرامی ودنیای مودێڕن-نامه نویسته‌ی به زوانی هۆرامی-زوانۆ ژیوای محه‌مه‌د مسته‌فازاده   شازاده‌وه‌شڵه-قه‌ڵاوحه‌یوانا کوورش ئه‌مینی  زارا به هۆرامی-کێ په‌نیره‌کێش وڵاونانی-سیاوڵه ماساوی سۆبحان ئه‌مینی  سه‌فه‌ره‌کێ گالیوێری هۆمایون محه‌مه‌دنژاد     تارمایێ بۆگه‌نێ-داستانه‌و ده‌سکێشێوه-داستانه‌ی ناته‌مامه-هه‌ناسێوه تا یاوای فه‌رشید شه‌ریفی  هه‌ناسێو په‌ی پڕای ئۆمید حه‌بیبی  ماساوه سیاوڵێ نه‌شمیل مه‌حموودی  ئه‌فسانه‌ی هه‌ورامان باقی سه‌فاری  قه‌ڵاو کناچێ ڕه‌ئوف مه‌حموودپوور ادامه مطلب طبقه بندی: فرهنگی و هنری، اجتماعی، ادبیات/شعر، تاریخ، اخبار، جفرافیا، زوانی ههورامی، آموزشی، دینی ومذهبی، نوشتارهای همایون محمدنژاد، کۆڵه‌داستانه‌و ههورامی، سه‌فه‌ره‌کێ گالیوێری، مه‌جه‌له‌و وانیاری، نویسندگان نثرنویس هورامان، نویستدگان؛شاعران؛هورامان، هومایون موحەممەدنژاد، ئێبراهیم شه‌مس، ڕه‌ئوف مه‌حموودپوور، کوورش ئه‌مینی، موحەممەد موسته‌فازاده، عه‌بدوڵڵا حه‌بیبی، عادڵ موحەممەدپوور، ژیارسڵامه‌تیان، کوورش یوسفی(ئاریا)، مامۆساهه‌یاس غه‌ریبی، موحەممەدره‌شید ئه‌مینی، سه‌رکه‌وت عه‌زیزی(نه‌به‌ز)، داریوش ڕه‌حمانی، ئێحسان ئه‌تابه‌ک، سوبحان ئه‌مینی، فەرید عەباسی، ئۆمید حه‌بیبی، سابیر عه‌زیزی، موحەممەدشه‌ریف عه‌لی ره‌مایی، فاتێح ڕه‌حیمی، فه‌تحوڵڵا ڕه‌زایی، موحەممەد فه‌هیم، مامۆسامیرزای ههورامی، هادی سپه‌نجی(خاڵه)، عه‌دنان مورادی، مەحموود ئەزەغ(ویلان بڵبه‌ری)، فه‌رشید شه‌ریفی، نه‌عمان فائق تۆفێق(هاوار)، فه‌ریبورز موسازاده، بێهزاد کەریمی، جه‌مال حه‌بیبه‌ڵڵا(بێدار)، باقی سه‌فاری، بێهرووز حاجی، حسه‌ین خورا(خه‌یاڵ) ، ئۆمید ڕه‌حیمی‌نیا، مه‌سعوود ڕۆسته‌می، عه‌تا مه‌حموودی، مه‌نسوور ره‌حمانی، میلاد یووسفی، هیوا عه‌لی ڕه‌مایی، نه‌شمیل مه‌حموودی، عه‌باس ره‌شیدی(ساکار)، ئێبراھیم حاجی زەڵمی، شهرها و روستاهای هورامان، ده‌گاو زاوه‌ری/روستای دزآور، تصاویرومناظرطبیعی وتاریخی، برچسب ها:هورامان هه‌ورامان‌هانه‌به‌رچه‌م-کتابخانه هورامان؛یانه‌وکتێبووهه‌ورامانی-هه‌ورامان-هۆرامان-اورامان اورامانات-دزآور(زاوه‌ر)-لهون-نوسود-هورامان تخت ژاورود-پاوه-نودشه(نۆتشه)-رێژاو(ریجاب)-کندوله-ته‌وێڵه(طویله)-بیاره-ساور-نودیجه-حلبچه(هه‌له‌بجه)-خۆرماڵ مریوان-سروآباد-کرمانشاه-کردستان-دالانی-ایلام-کامیاران-روانسر-جوانرود-چهارقلعه‌عبدالملکی(زاغمرز-زینوند-حسین‌آباد-امیرآباد) هورامی های شمال ایران)-عکس-شبک(شه‌به‌ک)-سنجار- کاکه‌یی-یارسان-ساور-نودیجه-زازا-زازاکی)-قلعه قروه-چورژی-هانه‌به‌رچه‌م-هۆمایون محه‌مه‌دنژاد،سه‌فه‌ره‌کێ گالیوێری،همایون محمدنژاد،سفرهای گالیوربه هورامی،کتێبه‌کا به زوانی ههورامی(نه‌سر)،کتێبه‌کاو نویسه‌را نه‌سرنویسێ هه‌ورامانی کتابهای نویسندگان نثرنویس هورامان، دنبالک ها: مـؤســسه قــرآنــی إقـــــــــرأ، قه‌ڵه‌موو هه‌ورامانی، کتابخانه‌هورامان؛یانه‌وکتێبووهه‌ورامانی، كتێبخانه‌ی كوردی ئه‌وین، سایت خبری تحلیلی هورامانات، دانشنامه‌وهه‌ورامانی، جواهر کردستان- روستای دره کی، نوشته شده در تاریخ یکشنبه 2 شهریور 1393
توسط همایون محمدنژاد
 نویسه‌رو هۆرامانی:کاکه مه‌نسوور ره‌حمانی معرفی نویسنده هورامان:آقای منصور رحمانی منصور رحمانی
متولد سال 1354 فوق لیسانس زبان و ادبیات فارسی (1380) كارهای علمی: ....................................................................................................... - مدرّس زبان كردی شاخه‌هایی سورانی(7 سال) و هورامی(3 سال )در كلاس‌های انجمن دانشگاه‌های كردستان و علوم پزشكی و موسسه راژه. -مدرّس دانشگاه دروس ادبیات فارسی به مدّت پنج سال،از 1380 الی 1385. - داور بین‌المللی((اولین همایش بین‌المللی ادبیات كردی ))دانشگاه كردستان 1389. - داور همایش ملی اردلان‌شناسی دانشگاه كردستان - مدرّس دانشگاه دروس ادبیات فارسی به مدّت پنج سال،از 1380 الی 1385. - سرگروه ادبیات استان كردستان سال تحصیلی 88 -89 و 89 - 90 - سردبیر فصنامه‌‌ی (( روژ ))،نشریه‌ی علمی_آموزشی دبیران ادبیات فارسی استان كردستان،از سال 1383 تاكنون - سردبیر بخش كُردی فصنامه‌‌ی((ورزان))،نشریه‌ی حوزه‌ی هنری استان كردستان،از سال 1384 تا 1386 - داور شعر استانی جشنواره‌ی خوارزمی پنج دوره. - داور استانی جشنواره تدریس برتر استانی یك دوره. آثار و تألیفات: ....................................................................................................... تألیفات: كتاب(( وانه‌ی كوردی))آموزش زبان كردی،نشر پانیذ،تهران 1389.(كتاب سال،شایسته تقدیر،استان كردستان در سال 1390) كتاب ئارژین،كؤمةلَة وتاریَك سةبارةت ویَذة و زمانی كوردی هةورامی،مةلَبةندی رِؤشنبیری هةورامان،سلیَمانیة،2010.(ئارژین (مجموعه مقالاتی درباره‌ی زبان كردی هورامی)،انتشارات مركز فرهنگی هورامان،سلیمانیه 2010) كتاب(( روانشناسی رؤیا در ادبیات عرفانی))،با اخذ مجوز چاپ (شابك)آماده‌ی چاپ ویراستاری کتابتوصیف ساختواژه‌ی گویش سورانی زبان كردی اثرمحمد رحیمی ترجمه: - ترجمه كتاب«یارسان»،ایوب رستم،سلیمانیه، 2012. _ ترجمه‌ی كتاب ((كُرد))پرفسور فواد حه‌مه خورشید(از زبان كردی به فارسی)چاپ نشده _ ترجمه‌ی كتاب((الماس‌های اشو))(از زبان فارسی به كردی)چاپ نشده ویراستاری: ویراستاری كتاب:دیالكت هورامی،نوشته د.چ. مكنزی،ترجمه دكتر صدیق زاهدی، 1385. ویراستاری كتاب( فرهنگ كنایه در زبان كردی))،ابراهیم احمدی،انتشارات دانشگاه كردستان،1387. ویراستاری كتاب((دیوان بیخود))،انتشارات كردستان،1385. ویراستاری كتاب((كردستان و اصلاحات))،دكتر فرزاد حاجی میرزایی، 1385. ادامه مطلب طبقه بندی: فرهنگی و هنری، ادبیات/شعر، اجتماعی، تاریخ، جفرافیا، آموزشی، اخبار، مه‌نسوور ره‌حمانی، برچسب ها:هورامان-هورامان هانه‌به‌رچه‌م-کتابخانه‌هه‌ورامان؛ یانه‌وکتێبووهۆ‌رامانی-هه‌ورامان-هۆرامان-اورامان- اورامانات-دزآور(زاوه‌ر)-لهون-نوسود-هورامان تخت- ژاورود-پاوه-نودشه(نۆتشه)-رێژاو(ریجاب)-کندوله-ته‌وێڵه(طویله)-بیاره-شاروو هۆرامانی-حلبچه-خۆرماڵ مریوان-سروآباد-کرمانشاه-کردستان-دالانی-ایلام- کامیاران-روانسر-جوانرود-چهارقلعه عبدالملکی (زاغمرز-زینوند-حسین آباد-امیرآباد)هورامی های شمال ایران)-عکس-شبک(شه‌به‌ک)-سنجار- کاکه‌یی-یارسان-ساور-نودیجه-زازا -زازاکی-قلعه قروه-چورژی-هانه‌به‌رچه‌م-هۆمایون محه‌مه‌دنژاد،مه‌نسوور ره‌حمانی،ژنین،وانه‌ی کوردی؛ئارژین،ترجمه كتاب«یارسان»،ایوب رستم، دنبالک ها: کتابخانه‌هه‌ورامان؛یانه‌وکتێبووهۆ‌رامانی، نوشته شده در تاریخ جمعه 23 اسفند 1392
توسط همایون محمدنژاد
پیرشالیار رازی به درازای تاریخ کردستان:آقای هورامان بهرامی
عادل محمدپور:»پیرشالیار»
یکی از (۹۹) پیر اورامان به شمار می رود که در میان مردم کُرد به ویژه
مردم اورامان از قداست و وجهه اسطوره‌ای و آیینیِ ویژه ای برخوردار است ،
به گفته بعضی از مورخان پیرشالیار از مغان زردشت بوده، کتابش را به کسی
نشان نمی داده و سخنانش در نزد مردم «ضرب المثل» بوده است. در افواه مردم
از دو تا پیر شالیار (پیر شهریار) نام برده می شود ، هر کدام به نوبه ی خود
از احترام خاصی برخوردار بوده اند. پیرشالیار دوم :سید مصطفی ابن خداداد، مردی فاضل و عارف از سادات ، مشهور به پیرشالیار است!. این شخصیت بعد از انتشار آئین اسلام در منطقه هورامان در زمان شیخ عبدالقادر گیلانی(۴۷۱-۵۶۱ه ق) می زیسته و از منسوبان وی بوده است ایشان آشنای افکار پیرشالیاره سیاو بوده، کتاب معرفت او را بازنگری کرده و احتمال دارد بر اساس منهج دینی و رنگ و صبغه ی احکام اسلامی تغییراتی در آن داده باشد. بجز هویت دوگانه (اسلامی – زرتشتی) پیرشالیار در متون آیین یارسان نیز از پیرشالیار بعنوان یکی از بزرگان این نام برده شده است. جنابعالی نیز در برخی مقالات و پژوهش های خود بر این امر صحه گذاشته اید؛ آیا بجز آیین های اسلام و زرتشتی باید رد پیرشالیار را در میان بزرگان آیین یارسان نیز جست؟ نامق هورامی:پپیش از ورود به بحث باید درباره آیین یارسان باید به این امر اشاره نمود که آیین یارسان آمیخته ای از زرتشتیت و میترایسم است و می توان رد این آیین ها را در آن یافت نمود. اگر به متون کنونی اهل یارسان مراجعه کنیم خواهیم دید که پیرشالیار یکی از رهبران و بزرگان آیین یارسان است و به عنوان یکی از مقلدان شاخوشین لرستانی محسوب می گردد. پیرشالیار از مقربان شاه خوشین بوده و دلیل اصلی انتخاب محل اقامت منطقه هورامان و قلعه پالنگان از جانب شاه خوشین لرستانی تقرب با پیرشالیار هورامان بوده است. در متون مقدس یارسان نیز کلامی از پیرشالیار آورده شده است که این هویت او را نمایان می کند یاشای ساحیب شه‌رت، یاشای ساحیب شه‌رت ئامانه‌ن ئامان یاشای ساحیب شه‌رت ئاسارش به‌رئارد وردش که‌رو به‌رد کنگور دنیا دنیاش که‌رد وه‌گرد جناب آقای رحمانی نظر جنابعالی درباره هویت پیرشالیار و آیین او چیست؟ منصور رحمانی:سه آیین اسلام، زرتشتی و یارسان پیر شالیار را از بزرگان خود می دانند و برای اثبات آن نیز دلیلیل متعددی ارائه می نمایند. در فرهنگ مزدیسنا پیرشالیار(پیرشهریار) بعنوان یکی از مغ های زرتشی معرفی شده و در آیین یارسان همچنان که جناب نامق هورامی اشاره نمودند از پیرشالیار نام برده شده و کلام هایی نیز بدو منصوب است. در دین اسلام نیز وی یکی از شخصیت هایی است که با شیخ عبدالقادر گیلانی موسس سلسله قادریه در ارتباط و نامه نگاری بوده است. واژه پیر که همگان –با انواع تفسیرها- بر پیشوند نام پیرشالیار می گذارند به چه معناست؟ محمودپور: بر همَگان عیان است که پیر واژه‌ای ایرانی است و به آیین مهرپرستی بازمی‌گردد که‌از آن زمان تا کنون‌هم‌چون یکی‌از نمادهای فرهنگی‌مورد استفاده قرار گرفته‌است. از سوی‌دیگر باتوجه‌به‌واژه‌شناسی واژه پیرشالیار، این واژه یک واژه‌ی ترکیبی است که تمام اجزای آن بومی و ایرانی و زاگرسی هستند. با این اوصاف دیگر دلیلی برای تعریب این واژه وجود ندارد. چرا هنوز هویت اصلی پیرشالیار مشخص نیست؟ دلیل این آشفتگی را در کجا باید جست؟ عادل محمدپور:در مورد شخصیت دوگانه پیرشالیار وکتاب معرفت او، سخن زیاد است و بیشتر مورد نزاع؛ فی‌الواقع هنوز تحقیقات «متقن و پژوهشگرانه»ای در مورد او صورت نگرفته و شاید بیشتر به خاطر ضعف منابع باشد زیرا در این باره منابع و اسناد بسیار کم است؛ زوایا و خبایای زندگانی او در هاله‌ای از ابهام فرو رفته و تا حدودی در اذهان و افواه مردم با رنگ و صبغه‌ی افسانه‌های دهن به دهن درآمیخته است؛ آقای محمودپور یکی از شخصیت هایی است که سالین زیادی است توان و تلاش خود را برای یافتن هویت واقعی پیرشالیار صرف نموده است. شما دلیل این آشفتگی را در چه چیزی می دانید؟ رئوف محمودپور: دربین متون تاریخی و قدیمی کردستان کتاب یا پژوهش مفصل و مستقلی که به موضوع پرداخته باشد یافت نشد و تلاش بسیار بنده برای یافتن نمونه ای هر چند مختصر،منتج به نتیجه نگردید اما بعضی‌از مؤلفین و مورخان، در آثار خود، به طور جسته و گریخته به‌آن اشاره نموده‌اند. کسانی مثل شیخ محمد مردوخ کردستانی ، عبدالکریم مدرس، محمدامین‌هورامانی، عبدالرزاق عبدالرحمان محمد، محمد بهاالدین و … در لابلای بررسی تاریخ هورامان به بحث درباره پیرشالیار پرداخته اند اما هنوز بصورت اختصاصی در این رابطه پژوهشی صورت نگرفته است که بنده در پی تحقق این امر هستم. اما با این وجود جایگاه و اهمیت پیرشالیار در تاریخ و فرهنگ و ادبیات کردستان بسیار حائز اهمیت است؟ عادل محمدپور:درست است با این تناقضات تاریخی، «پیرشالیار واقعی» در «اورامان تخت»زیارتگاه سوته دلان و عاشقان او است و هرساله تقریباً در نیمه بهمن ماه مراسمی تحت عنوان(زَماونَوْ پیری،zemawinew piriجشن پیر) برگزار می گردد و یاد و خاطره او زنده و جاودان نگه داشته می شود. با این همه آراء و تفاسیر متناقض، نمی‌توان «پیرشالیار واقعی، همان پیرشالیاره سیاو» و پروسه ی فکری و منهج و ژرف ساخت اسطوره ای/دینی و آرکائیک بودن او را انکار کرد. آنچه برای ما مهم است ضرورت او در «متن و بطن فرهنگ مردم و ذهنیت خودآگاه» آنان است. برخی از مورخان، پژوهشگران که بیشتر به جنبه «اسطوره ای-تاریخی پیرشالیار» اهمیت می دهند که شواهد و قرائن «زبانی، تاریخی و شمه‌یی از مولفه‌های فرهنگی زردشتی- میترایی» در منطقه بر این امر مهر صحه می‌گذارد. برخی دیگر معتقدند احتمالاً فردی متدین و بانفوذ و قابل احترام برای مقابله با افکار پیرشالیاره سیاوپیرشالیارزردشتی نام خودرا پیرشالیار گذاشته و در سینه‌ها و افواه مردم باقی مانده باشد. این خلط تاریخی هرچه باشد، شخصیت واقعی پیرشالیار و منهج فکری او در میان مردم هورامان علاوه بر هویت اسطوره ای-تاریخی از قداست دینی خاصی برخوردار است، که رمز آئینی و اسطوره ای دارد؛ حکایت از این مهم تاریخی دارد که از قدیم و ندیم در هورامان مردمانی با پیشینه ای مدنی و فرهنگی وجود داشته اند و می توان این نکته را بعنوان رمز ماندگاری ملت کرد دانست. امکنه و نام‌جای‌های تاریخی و باستانی در منطقه ، مهر صحت بر اصالت تاریخی و باستانگی آن است جایگاه پیرشالیار را در متون ادبی کردی چگونه تفسیر می کنید؟ منصور رحمانی: در نگاهی کلی تأثیر پیرشهریار در ادب کُردی مربوط به حوزه ی اعتقادی است، اعتقادی که پیروان آیین های موجود در گذشته و حال هورامان را در برمیگیرد. پیرشهریار در فرهنگ مزدینای اوشیدوی به عنوان یکی از مغ های آیین زرتشت معرفی شده است و در نامه ی سرانجام (کتاب مقدس آیین یارسان) وی پیرشهریار یکی از پیران بزرگ و مقدس این آیین است. همچنین پیرشهریار در آیین اسلام به عنوان یکی از اولیایی که در ارتباط با شیخ عبدالقادر گیلانی بوده نام برده می شود. در اشعار فولکلور هورامی «پیرشالیار» و مزارش وجود و محل التجای نیازمندان و عاشقان است. ذکر نام پیر و جایگاهش نیز اکنون ورد زبان مردم هورامان و اطراف می باشد. ابیاتی از کتاب «معرفت (ماریفه‌ت)» (که متأسفانه به جز چند بیت معدود تاکنون چیزی از آن باقی نمانده است) به جا مانده است که در فایل ادب تعلیمی قرار می گیرند و مضمون این ابیات حکمت عملی و اخلاق و اندیشه است که در قالبی تمثیلی و نمادین بیان گردیده است. وه‌روه‌وه‌وارۆ وه‌روه‌وه‌رێنه وه‌رێسیه‌پڕچیۆ چوار سه‌رێنه گۆشڵی مه‌مێڕیۆ دوه‌به‌رێنه که‌رگه‌سیاوه‌هێڵه‌چه‌رمێنه این ادبیات شگفتی تناقض موجود در جهان را در بیانی تمثیلی به تصویر کشیده است و یا در بیت زیر: واره‌ن گیان داره‌ن جه‌رگ و دڵ به‌رگه‌ن گاهێ پڕ به‌رگه‌ن گاهێ بێ به‌رگه‌ن مسأله ی هستی و مرگ و تولد دوباره را باز به صورت تمثیلی بیان می نماید.
جناب آقای محمودپور در سخنان خود به افرادی که درباره پیرشالیار مطالبی را در کتب تاریخی خود درج نموده اند اشاره نمودید در صورت امکان بصورت مختصر بفرمایید که متون تاریخی درباره پیرشالیار چه نوشته اند؟ محمودپور: مُلا عبدالکریم مُدرس، در کتاب «بنه‌ماله‌ی زانیاران» (خانواده دانشمندان)، پیرشالیار را همان سید مصطفی‌دانسته و او را از جمله‌ی خلیفه‌های شیخ عبدالقادر گَیلانی ذکر کرده‌است: «سادات کَلجی kelcyاز نوادگان سید مصطفی مشهور به پیرشهریار که در هَورامان تَخت زیسته و نقل است که‌از جمله‌ی‌خلیفه‌های شیخ عبدالقادر گَیلانی‌است. » «نامبرده در جایی دیگر از کتاب خود، به نقل از آیت‌الله مردوخ کردستانی، تاکید می‌نماید که سید مصطفی‌در سال۵۶۷هجری قمری، فوت نموده‌است. ملا عبدالکریم مدرس به وجود دو پیرشالیار در هورامان عقیده نداشته است؟ ملا عبدالکریم مدرس با اذعان به اینکه بعضی از صاحب نظران بر این باورند که قبل از این مصطفی که به پیرشهریار دوم مشهور است ، پیرشالیار دیگری نیز زیسته که بر آیین دیگری بوده‌است، آن را رد نموده و تاکید می‌نماید که فقط یک پیرشالیار وجود داشته که‌او هم همان سید مصطفی پسرخداداد است» باید به این واقعیت‌توجه نماییم که قبل از تسلط اعراب بر مناطق کردنشین و ایران‌زمین، این مناطق خالی‌از سکنه نبوده و یا در حالت توحش نزیسته‌اند، بلکه به‌شهادت تاریخ، دارای مراکز علمی، اداری، کتاب‌خانه‌های مجهز و بزرگ و اعتقادات یگانه‌پرستی بوده‌اند. این کاملاً برخلاف تمدن اعراب پیش از اسلام بوده‌است که با آثار تمدن آشنایی چندانی نداشته‌اند. پس باید بپذیریم که در این سرزمین علم و اندیشه، به طور مستمر انسان‌های فرهیخته و دانشمند پرورش یافته وخواهند یافت که ریشه در سرزمین خود دارند. پس انتساب آن‌ها به‌اعراب چندان شایسته و قابل باور نیست. همان‌گونه که خود استاد مدرس هم در همان صفحات کتاب خود آورده، «ماریفه‌ت» که همان کتاب پیرشالیار است، بسیار قدیمی‌تر و دیرین‌تر از قرآن مجید است. «شیخ محمد مردوخ کردستانی»، مشهور به‌آیه‌الله مردوخ کردستانی، بر این نظر است که پیرشالیاِر اول مجوس بوده و در آن شکی ندارد. او می‌گوید: « پیرشهریار، مؤلف کتاب مذکور(ماریفه‌ت) چنان‌که‌از نامش‌هم پیدا است، شکی نیست که مجوس بوده. جد پیرشهریار دوم است که مسلمان بوده. این پیرشهریار دوم در نتیجه خوابی‌که دیده و حضرت رسول در آن خواب او را فرزند خطاب کرده، اسم خود را تبدیل به «مصطفی» کرده و خود را سید خوانده است!! که حالا هم اهالی او را سید مصطفی می‌گویند. پیرشهریار دوم معاصر شیخ عبدالقادر گیلانی بوده‌است. در حدود سال ۴۸۰هجری این پیرشهریار دوم، کتاب معرفت را تغییر داده ، بعضی قسمت‌های آن را که با دیانت اسلام اصطکاک داشته ترک کرده‌است و حالا این نسخه ثانی در دست هورامی‌ها است.» همان‌طور که می بینیم نظر آیه‌الله مردوخ کردستانی که‌استاد عبدالکریم مدرس در تالیف اثر خود به‌آثار او استناد کرده است ادامه مطلب طبقه بندی: فرهنگی و هنری، اجتماعی، تاریخ، ادبیات/شعر، جفرافیا، ڕه‌ئوف مه‌حموودپوور، عادڵ موحەممەدپوور، پیرشالیارهه‌ورامی، مه‌نسوور ره‌حمانی، نامق ههورامی، برچسب ها:هورامان-هورامان هانه‌به‌رچه‌م-کتابخانه‌هه‌ورامان؛یانه‌وکتێبووهۆ‌رامانی -هه‌ورامان -هۆرامان-اورامان-اورامانات-دزآور(زاوه ر)-لهون- نوسود-هورامان تخت- ژاورود-پاوه-نودشه(نۆتشه)- رێژاو(ریجاب)-کندوله-ته وێڵه(طویله)-بیاره-شاروو هۆرامانی- مریوان-سروآباد-کرمانشاه-کردستان-دالانی- ایلام-کامیاران-روانسر-جوانرود-چهارقلعه عبدالملکی(زاغمرز-زینوند-حسین آباد-امیرآباد هورامی های شمال ایران)عکس-شبک(شه به ک)-سنجار موصل-کاکه یی خانقین-یارسان- ساور-نودیجه-زازا-زازاکی-قلعه قروه،چورژی،هانه‌به‌رچه‌م،پیرشالیار رازی به درازای تاریخ کردستان:آقای هورامان بهرامی، نوشته شده در تاریخ پنجشنبه 23 خرداد 1392
توسط همایون محمدنژاد
|
درباره وبلاگ
آرشیو مطالب
آخرین مطالب
موضوعات
آهنگ زمینه |
